Önümüzdeki hafta açıklanacak haziran enflasyon rakamları, hem enflasyonun seyri hem de faiz indirimleri konusunda kritik olacak. Piyasa tahmini yüzde 1.61 iken, son akaryakıt zamları ve dolaylı etkilerle bu oranın 1 puan civarında daha yüksek açıklanması bekleniyor. Haziran rakamıyla birlikte, yıllık enflasyon oranlarının yeniden yükselişe geçme ihtimali yüksek.
İsrail-İran çatışması hemen bitse bile, ekonomideki etkilerinin durulması zaman alacak. Çatışmanın özellikle haziran verilerinde önemli tahribatlar yarattığını göreceğiz.
Başlıca etkisi, dünyada da, Türkiye’de de, artan enerji fiyatlarında görüldü. Akaryakıt fiyatlarının haziran enflasyonuna doğrudan etkisi 0.3 puan civarı hesap ediliyor. Ancak enflasyona asıl etkinin dolaylı fiyatlamalardan, yani akaryakıtı bahane ederek tüm sektörlerin yaptığı zamlardan geldiği görülüyor.
2024 Haziran’daki tüketici fiyat artışı yüzde 1.64 idi. Buna karşılık piyasaların bu ay için artış tahmini, kritik rakam olarak görülen, yüzde 1.61 düzeyinde. Bunun önemi şurada; eğer açıklanacak aylık rakam yüzde 1.64 üzerinde olursa, enflasyonda yıllık oran yeniden yükselişe geçecek. Mayıs sonu itibarıyla yüzde 35.41’e inen yıllık oran, geçen yılki aylık rakamın üzerine çıkılırsa, baz etkisi nedeniyle yıllık artışa neden olacak.
Bu yükseliş öncelikle psikolojik etkisi nedeniyle, ekonomi yönetimini tedirgin edecek. Bu taktirde ekonomi yönetimi tarafından doğal olarak çatışmalar bahane gösterilecek. Ancak akaryakıt ve kurlarda beklentinin üzerindeki artışların hemen fiyatlara yansıması, enflasyonla mücadelede trendin aslında değişmediğini de ortaya koyacak. Yani küçük bir sürprizle bile enflasyon yeniden yükselişe geçiyorsa, başarıdan söz edilemeyecek.
Yıllık enflasyon rakamları 2024 Mayıs’ta yüzde 75.45’e kadar çıkmıştı. Daha sonrasında, istenen ölçüde düşürülemese de, yıllık enflasyonda düşüş trendi yaşandı. Bu yıl mayıs sonu itibarıyla yüzde 35.41’e düştü. Eğer yüzde 1.64 üzerinde bir oran çıkarsa, yıllık enflasyon 1 yıllık aradan sonra yeniden yükselişe geçti diyeceğiz.
BİR YILLIK DÜŞÜŞ SÜRECİ BİTECEK
TÜİK rakamları üzerinde son aylarda yeniden başlayan şüpheler nedeniyle, “Kurumun aylık enflasyon trendi değiştirmemek için oranı 1.64’ün altında açıklayabileceği” iddiaları dolaşıyor. Tabi ki TÜİK’ten önce açıklanacak İTO rakamları burada önemli olacak. Birkaç aydır TÜİK’in İTO’nun çok altında rakam açıklaması, zaten yeniden artan şüphelerin en önemli nedeniydi.
Piyasalar son çatışmalar öncesi tahminlerinde, haziranda yüzde 1.61 tahminini yaptılar. Merkez Bankası’nın tahminleri yüzde 1.5’in altı, yani mayıstan daha iyi rakam çıkacağı yönündeydi.
Ekonomi Gazetesi Yazarı Alaattin Aktaş, daha önceki yüzde 1.61’lik piyasa tahmininin önemi kalmadığını belirtip, son gelişmeler üzerine bir hesaplama yaparak, “yüzde 2.5’in altında bir rakam açıklanması sürpriz olur” dedi. TÜİK hesaplamaları üzerinde uzman olan Aktaş’a göre; akaryakıt fiyatlarının doğrudan etkisi yüzde 0.27 tahmin edilirken, kurlardaki yeniden hızlanma ile akaryakıt fiyatlarındaki artışı da bahane eden dolaylı zamlarla, toplam artırıcı etkinin 1.3-1.4 olması bekleniyor. Manşet rakamın yüzde 2.5’ten yüksek olacağını tahmin ediyor. İTO’nun rakamlarına bakarak yıllık düşüş trendinin değiştiğini görürsek; TÜİK’in açıklayacağı rakam önemli tartışmalara neden olabilir.