Antalya’da 1973-80 arasında belediye başkanlığı yapan ve halkçı uygulamalarıyla efsaneleşen Selahattin Tonguç, bugün 84 yaşında.
“Başkanlık dönemimde Güney Antalya Turizm Gelişim Projesi’ndeki sorunlarımızı şeffaf belediyecilik anlayışı ile çözmeye çalıştık. Kentin güçlü ve ileri gelenlerine ait, yıkılması gereken 200 kadar yapıyı, o dönemde de başarılı ve cesur TV haberciliği yapan Uğur Dündar aracılığı ile ifşa ettik, sesimizi bütün ülke duydu, böylece kıyılardaki işgalci yapılar yıkıldı!” diyen Tonguç, ilerlemiş yaşına rağmen kentinin doğal ve tarihi güzelliklerine sahip çıkmayı sürdürüyor.
Verdiği mücadeleyi de şöyle anlatıyor:
“Halk her şeyin farkında! Kendi seçtiği yöneticiler tarafından her alanda kıstırılmış, birkaç yıl içinde fiyatı on katına çıkan gıda maddeleriyle boğuşan 80 milyonluk bir halk, milyonlarca işgalcinin arasında, geçim sıkıntısı, güvenlik sorunu, deprem korkusu ve gelecek kaygısı içinde, tarihte görülmemiş bir ekonomik buhranla baş başa bırakıldı!
Siz sırtlanlar gibi ranta üşüşüp düzeninizi kurarken, elbette bu toplumsal çöküşü görmezden geliyorsunuz! Bu yüce halk, sizin 23 yıllık iktidarınızın hataları yüzünden kültür miraslarını düşünecek durumda değil! Bu da size yapışan bir başka utanç lekesidir! Bir devlet halkla var olur. Üstelik devlet, hükümetinizden büyüktür! Yıllardır karış karış satmaya çalıştığınız, Türkiye satılık değildir!”
★★★
“Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan,
Bir yürüyüşe çık, kitabını, meyveni, suyunu sırt çantana koy ve Antalya’ya gel. Yetmiş milletten insanla tanış. Tanış bizlerle. Gece dolunay ışığında yakamozu seyret. Gündüz turkuaz renk denizimizi gör. Kent merkezindeki oyuklara, kara ve deniz mağaralarına dal. Kayalıklardaki bir patikadan dikkatlice aşağı in ve gir denize. Deniz suyundaki mineraller insanın kaygısını azaltır. Sağaltır hasta olanı; iyileştirir. Burada yaşayan halk ve Strabon, DaVinci, de Bruijn, Evliya Çelebi, Krickl, Kaptan Cousteau gibi buradan geçmiş olan seyyahlar, fotoğraflarda Antalya’yı görmüş olanlar mümkün değildir ki, bu güzellik karşısında hayretler içinde kalmış olmasın.
★★★
Antalya… İnsandan alacaklı, insana borcu olmayan eşsiz coğrafya. Her nedense bu topraklar için hakça ve kardeşçe çalışmıyoruz. Bu tür sözler hukukun konuştuğu yerlerin ve hukukça konuşan dillerin kavramları. Ülkem pek bir dilsiz son yıllarda.
Coğrafyaya her zaman borçluyuz. Coğrafya sadece iklim, demografi ve iktisat üretmez. Coğrafya insan ve kültür üretir. Dünyada çok az kentin insanı Antalyalılar kadar coğrafyasıyla gurur duyar! Bu coğrafya, tarih boyunca sayısız seyyaha, yazara, ressama ve bilim insanına ilham kaynağı olmuştur. Antalya ve yakın yöresinin en önemli formasyonu ise travertenlerdir.
★★★
Demokrasi, hakların ve özgürlüklerin alanıdır. Çoğunluğun tiranlığına karşı azınlığın sesini koruyan bir mücadeledir. Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Parlamenterler olsa olsa hizmetkârdır. Onlar sarayların değil, sokakların sesidir! Her karar halkın çıkarı için olmalıdır!
Türkiye’de Doğal Sit Alanları birer birer ‘Kesin Korunacak Hassas Alan’a düşürülüyor. Antalya’nın yalıyarları; falezler de Resmi Gazete’de yayınlanan bir statü değişikliğiyle tehdit altında! Gerçekte ‘Kesinlikle Korunmayacak Hassas Alan’ anlamına gelen bu değişiklik, 630km alanı kaplayan, ortalama 250m kalınlığındaki travertenleri tehlikeye atıyor. Örneğin Konyaaltı Caddesi boyunca 1974’te kamulaştırılan, 1980’de Doğal Koruma Alanı ilan edilen Atatürk Parkını ve YALIYARLARIMIZI RANTA TESLİM ETMİYORUZ!
7 Eylül 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan, Antalya Muratpaşa’daki Konyaaltı Falezlerinin sınırlarını değiştiren 8949 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’na kesinlikle itiraz ediyoruz. Ve anımsatıyoruz: Kamu kurumlarının görevi ranta değil, halka hizmettir!
★★★
Coğrafi miras gibi mimari miras da toplumsal belleğimizdir! Bizi geçmişe bağlayan, kimliğimizi şekillendiren kutsal emanetlerdir. Yıkılan her yapı, toplumun ruhundan koparılan bir parçadır. Şehirlerimiz bina yığınları değil, insan ve diğer atalarımızdan unsurlar taşıyan canlı tanıklardır. Rant isteyenler taşın dilinden anlamazlar.
Kamusal alanlar toplumsal nefesimizdir. Orada birleşir, kaynaşır, düşünür ve var oluruz. Bu kalbi durdurmak, toplumu boğmaya çalışmaktır. Türkiye’de son yıllarda toplum yaşamı, en büyük zorbaya, en kötücül neoliberaliste bile rahmet okutacak biçimde kuşatılmıştır.
Bu değişikliklere dur demezsek, kamu yerleşkelerinin ve eğitim kurumlarının kent merkezinden uzaklaştırılması, Vakıf Çiftliği’ne el konulması veya Antalya’nın o övündüğümüz büyük kent parklarının farklı işlevlendirilmesi kapıdadır!
Phaselis, Antalya Lisesi, Kaleiçi, Konyaaltı, yalıyarlarımız, Antalya Ovası, Lara Kumul Alanları, Vakıf Çiftliği, Masadağı Mağaraları, Konyaaltı Obrukları ve nihayet Antalya Müzesi rant tehdidi altındadır!
★★★
Antalya Müzesi, “kesintisiz insan yerleşimi açısından dünyanın en önemli yerlerinden biri” olan Karain Mağarası’na ait, 500 bin yıllık insan yaşamının izlerini taşıyan, Paleolitik Çağ’dan Doğu Roma’ya eserlerle Türkiye’nin en eski tarihsel kesitini belgeleyen eşsiz bir koleksiyondur. Antalya Müzesi, Likya, Pamfilya ve Pisidya uygarlıklarına ait eserler ve Perge’den getirilen heykellerle, bölgenin kültürel sürekliliğini temsil eden paha biçilemez bir kaynaktır. 103 yıllık bu koleksiyon, dünyanın en büyük kültürel miraslarından biridir.
Bu müze sadece bina değil, kent hafızasının taşıyıcısıdır. “Yenileme” adı altındaki projeler, tarihi yapıların özgünlüğünü yok eden müdahalelerdir. Her “yenileme”, geçmişle bağımızı zayıflatan bir silme eylemidir.
Sayın Kültür ve Turizm Bakanı,
Kentsel projeler doğa ve toplum yararına olmalıdır! Antalya Müzesi hakkında uzmanlara danışıldı mı? Sonuçlar paylaşıldı mı? Akdeniz Serbest Mimarlar Derneği’nin 25 Nisan 2025’teki “Antalya Müzesi’ni Yeniden Düşünmek” panelinin çıktıları dikkate alındı mı?
★★★
Kültürel varlıklar her an tehdit altında ve endişelerimiz var! Kültürel hazinelerimiz korunuyor mu? Tarihi eser kaçakçılığına karşı önlemler alınıyor mu? Kurumlar görevlerini yapıyor mu? Organize suç faaliyetlerinin kültürel alanlarımızdan uzak tutulması gerekmez mi? Değerlerimizi korumak her yurttaşın görevi değil mi? Ne yapmaya çalışıyorsunuz? TOPLUMDA GÜVEN DUYUSU BU DENLİ ZEDELENMİŞKEN, YAPISAL DÖNÜŞÜM SÜRECİNDE MÜZEMİZDEKİ VE DEPOSUNDAKİ ESERLERİMİZE NE OLACAK?
Bizler, bu toprakların gerçek sahipleri, Antalya Müzesi’ne “yenileme” adı altında dayatılan yıkıma karşı direniyoruz! Müzemizin her taşı binlerce yıllık medeniyetlerin emanetidir. Rant uğruna tarihimizi silmeye çalışanlara karşı duruyoruz! Satın almak isteyen her devir çıkar. Fakat Antalya’nın kültürel mirası satılık değildir!
Antalya kıyıları, 1940’larda Hâkim Rauf Bey’in mahkeme kararına göre seyrangâh yani halkın kullanımına açılmış bir alan. Burada hiçbir mülkiyet söz konusu olamaz! Burası hiçbir yapılaşmaya, hiçbir rant planına dahil olamaz!
1980 Antalya Kenti İmar Planı’nda, Sarısu Çayı’ndan Kundu çayına kadar olan alan yani Antalya kentinin kıyı bandı doğal koruma alanı ilan edilmiştir. 1980 Antalya Kenti İmar Planı’na “Kıyıların ve sulak alanların 100-500m yakınına imar yapılamaz” maddesi eklenmiştir. Antalya Belediyesi, Kıyı Koruma Kanunu’nu bir kent imar planına katan ilk belediye olmuştur. Bugün soluk alabildiğimiz ortamlar; devasa kent parkları, 6 şeritli bulvarlar, 1977-1980 arası yoğun çabayla çalışan dünyanın en iyi uzmanlarının, bizim şehir plancılarımızın yaptığı ‘1980 Antalya Kent İmar Planı’nın sonucudur!
★★★
1973-1980 arası Antalya Belediye Başkanlığı yapmış ve 1980 Askeri Darbesiyle zorla görevden alınan binlerce seçilmişten biri olarak anımsatmak isterim ki, BİZLER BU ÜLKEYİ DE YÖNETİM ADABINI DA BÖYLE BIRAKMADIK SİZLERE!
Ey Antalya halkı,
Bu akıl dışılığı yaşamımızdan def etmek birincil görevimizdir! Geri adım atarsan, sessiz kalırsan bu bir başlangıç olacak! Sıra daha cüretkâr biçimde yaylalarına, dağlarına, ovalarına, masmavi denizine ve içtiğin sulara gelecek! Zorbaların rantına sözü yetmeyen doğanın da hatırına! Cumhuriyet’i kuranların hatırına! Halka sormadan bu denli cüretkâr kararlar alanlara haddini bildir!
ANTALYA SATILIK DEĞİLDİR!
YALIYARLAR ÜZERİNDE BİZ VARIZ!
84 YAŞINDA BİR YURTTAŞ OLARAK HERKESİ ANTALYA’NIN KIYILARINA VE ANTALYA MÜZESİ’NE SAHİP ÇIKMAYA DAVET EDİYORUM!”